Een bijou in het woud van
de vele uitgegeven boeken over de Grote Oorlog is dit werk van Stefan Hertmans. Op een diepgevoelige en emotievolle wijze
verhaalt de kleinzoon het levensverhaal van zijn grootvader. Jaren geleden ontving de schrijver een aantal
schriftjes van de oudere man. In deze cahiers lagen heel wat onvermoede
familiegeheimen verborgen. Na de Eerste Wereldoorlog hield de grootvader in
deze schriftjes een dagboek bij. De
veteraan schreef over zijn gelukkige maar armoedige kinderjaren in Gent, over
de nestwarmte van zijn thuis en vooral over de vreselijke ervaringen aan het
oorlogsfront in de Westhoek. Vanaf de
eerste zinnen uit het dagboek stap je mee in het leven van deze eenvoudige,
volkse man. Je leeft mee met zijn voor- en tegenspoed.
Dit opschrijven van de
eigen ervaringen, na een periode in schok geleefd te hebben, zou nu geklasseerd
worden onder de noemer ‘therapie avant la lettre’. Ik vraag me of hoe in die tijd de analfabeten
en de niet-schrijvers deze zware periode konden verwerken.
Herinneringen, lang
vergeten gebeurtenissen en reflecties komen naar boven bij het lezen van deze,
schitterend geschreven roman. Nadat ik
de laatste bladzijde gelezen had en het boek sloot, kreeg ik het gevoel dat ik
gelijktijdig het verhaal van mijn eigen familie gelezen had. Stefan Hertmans schonk me twee boeken voor de
prijs van één. Door zijn schrijftechniek,
onzichtbare rustpunten en het kunstig werken met zinnen en gevoelens geeft de
schrijver aan de lezer de kans om de gelezen woorden te overdenken en te
reflecteren naar het eigen leven. Dit
dagboek is bijna een universeel dagboek.
Elkeen vind er wel een stukje terug dat herkenbaar is binnen de eigen
familiekring.
Stefan Hertmans verdient
de AKO Literatuurprijs 2014 ten volle.
Ik ben benieuwd of de auteur er in slaagt om een waardige opvolger van
dit boek te schrijven. Hopelijk wel …