In de reeks ‘Historische studies Hamont-Achel’ brengt historicus Luk Van de Sijpe een 6de erfgoedstudie. Ditmaal over het verdwenen vrouwenklooster Sint-Catharinadal in Achel.
Gedurende vier eeuwen maakte dit eerste Noord-Limburgse klooster van het prinsbisdom Luik deel uit van de Achelse parochiegemeenschap. Aan de hand van een eerder beperkt bronnenmateriaal, een archief van nauwelijks 20 cm breed, tracht de auteur de geschiedenis van deze religieuze orde te reconstrueren. Ook wijst hij op enkele onjuiste verhalen, over Sint-Catharinadal, die in Achel de rondte doen. De lezer verneemt meer over de aanleiding tot het ontstaan en het waarom van een nonnenklooster in Achel.
Eerst wordt er een beeld geschetst van de kloosterorde op zich. Uit een officieel stuk blijkt dat in 1439 de toenmalige prinsbisschop, Jan van Heinsberg, zijn goedkeuring gaf tot de stichting van een klooster. De lekenzusters, franciscanessen genoemd, leefden er volgens de regel van de derde orde van Sint-Franciscus. Ze leiden er een afgezonderd, religieus leven van gehoorzaamheid en kuisheid. Om in hun levensonderhoud te voorzien gaven ze onderwijs aan meisjes en verrichten handenarbeid zoals het spinnen van wol en het bleken van linnen.
Aan de hand van de beschikbare archiefstukken en met de hulp van een tekening van de Luikse reiziger Sauméry, tevens de cover van dit boek, en de plattegrond van de Ferrariskaart wordt er een beeld geschetst van het toenmalige gebouwencomplex. Op het domein bevonden zich naast de kerk en het kloosterpand onder andere een infirmerie, een bakhuis, een wasplaats, een boerderij en een kerkhof. Het einde van het Ancien Régime (vóór 1794) zorgde voor de uiteindelijke opheffing van het klooster in 1798. Helaas is er niets meer over van de oorspronkelijke gebouwen. Op deze historische site zijn enkele sporen in de ondergrond teruggevonden, waaronder de kelder van het spinhuis. Later werd op deze fundamenten een boerderij gebouwd. Momenteel is er op deze site de bekende ambachtelijke kaasmakerij Catharinadal gevestigd.
Het belang van onderzoek naar de lokale geschiedenis kan niet genoeg onderstreept worden. Het vertellen van de boeiende verhalen over de feiten uit het verre verleden is niet te onderschatten en blijft verrassen. Zoals de (her)ontdekte waarde die het klooster had voor de toenmalige lokale gemeenschap.
Luk Van de Sijpe is medeoprichter en voorzitter van de heemkundige kring De Goede Stede Hamont. Deze heemkundevereniging viert dit jaar haar 40-jarig jubileum. En dit dankzij het engagement van een groep vrijwilligers die er elke week opnieuw over waken om het lokale erfgoed voor de toekomst te bewaren.
Deze uitgave kan je aanvragen bij de Heemkundige Kring ‘De Goede Stede Hamont’, waar tevens het ‘Documentatiecentrum Dr. Bussels’ in ondergebracht,
via deze link.
Ondertitel: "Sint-Catharinadal Achel: vier eeuwen franciscaans kloosterleven".