Getijdenboeken zijn Middeleeuwse handgeschreven boekjes. Ze werden gebruikt door gelovigen tijdens hun persoonlijk gebed. Het woord ‘getijden’ duidt naar de vastgelegde tijden/uren van de dag waarop er gebeden werd. Opgedeeld in onder andere het ochtend-, het middag-, en het avondgebed. De benamingen van die gebedsmomenten zoals de lauden tijdens de ochtend, de sexten tijdens de middag en de vespers bij zonsondergang komen vandaag ietwat bevreemdend over. In de Middeleeuwse abdijen en kloosters zorgde het getijdengebed voor een gestructureerde dagorde. Voor de leken waren de gebedsmomenten vrijblijvender.
Het doel van deze publicatie is een idee te geven van de opdrachtgevers, de drukkers en gebruikers van deze Middeleeuwse gebedenboeken. De opdrachtgevers van getijdenboeken zijn voornamelijk rijke burgers die het zich konden permitteren om er eentje te laten maken. Op talrijke schilderijen van Vlaamse primitieven waaronder die van Jan van Eyck, Quinten Metsys en Jan Provoost staan burgers afgebeeld mét hun persoonlijk getijdenboek. Ze vertonen een pronkgedrag dat van alle tijden blijkt te zijn.
In deze uitgave wordt niet enkel aandacht besteed aan de puntgave en mooi bewaarde exemplaren. Zo zijn er devotieboeken die intensief gebruikt werden, mét de beduimelde sporen die de eigenaars erin achter lieten. Nèt die exemplaren zijn extra interessant. Vooral familiale gegevens werden erin genoteerd zoals geboorte- of sterfdata van familieleden, persoonlijke notities, figuurtjes in de kantlijn of de namen van de opeenvolgende eigenaars van het kostbare boekje. Achteraan stond er soms een tekstje voor de vinders van het kleinood, mocht het verloren gaan én het bijhorende vindersloon.
De vele mooie foto’s geven een visueel beeld van de kostbare gebedenboekjes. Er zijn afbeeldingen van prachtige en kleurrijke miniaturen, oude handschriften zowel van de makers als de gebruikers, een uitsnijding voor een brillenkoker en onafgewerkte verluchtingen.
Interessant om weten is dat een kwart van de gilde van de boekhandel vrouwen blijken te zijn. Ze waren terug te vinden onder de leerlingen, de medewerksters en de zelfstandige vakvrouwen. Nog een weetje is de betekenis van het Franse kinderliedje uit de 18e eeuw van ‘Frère Jacques’ waarin één van de getijden of gebedsmomenten bezongen wordt: … Frère Jacques, dormez-vous, sonnez les matines (luidt de metten voor het ochtendgebed), bim, bam bom …
Dit boekwerk geeft een mooi overzicht van de topstukken van de Openbare Bibliotheek Brugge en Musea Brugge.
Ondertitel: "Middeleeuwse getijdenboeken en hun lezers".